Κοινωνία - Οικονομία (Η Εκκλησία του Δήμου)

jnet έγραψε:

ΠΡΟΣΟΧΗ Spoiler!

www.protagon.gr/?i=protagon.el.politiki&id=32545

Φίλε Σταύρο

Έκπληκτος με την απόφασή σου να φτιάξεις κόμμα, περίμενα αρκετές μέρες προτού καταγράψω τις πρώτες σκέψεις για το εγχείρημά σου. Χρειάζονταν αυτές οι μέρες για να μπορέσω να διαχωρίσω τις σκέψεις αυτές από τις μνήμες και τα συναισθήματα που έχω συνδέσει με σένα – από εκείνη την συνέντευξη που μου είχες πρωτοπάρει για το πανεπιστήμιο (στην οποία σε «φόρτωσα» με την αγανάκτησή μου με αυτά που ζούσα), τα πρώτα βήματα στο protagon, τις περιπέτειες με την άγκυρα στην Αίγινα... Καθώς σκεφτόμουν όλα αυτά, κατέληξα ότι ο μόνος τρόπος να γράψω για το Ποτάμι σου ήταν υπό τη μορφή προσωπικής επιστολής. Και μιας εμείς δεν έχουμε τίποτα να κρύψουμε από τους αναγνώστες μας, αποφάσισα να την αναρτήσω απ ευθείας στο protagon, αντί να σου τη στείλω με email.

Καταρχάς, να ξεκαθαρίσω ότι, παρόλο που εξεπλάγην, η έκπληξη ήταν ευχάριστη. Ένα κόμμα που δεν αποτελεί φράξια, spin off, ή δεκανίκι κατεστημένου κόμματος, είναι θείο δώρο στο αποτελματωμένο πολιτικό σκηνικό, το οποίο έχει απόλυτη ανάγκη να μετεξελιχθεί στο επόμενο στάδιό του. Όπως στη φύση, έτσι και στην πολιτική, η εξέλιξη έρχεται μόνο μέσα από τις απρόβλεπτες «μεταλλάξεις» που διακόπτουν και διαταράσσουν τη διαδικασία «προσαρμογής». Το Ποτάμι σου είναι μια τέτοια μετάλλαξη. Έχουμε άμεση ανάγκη όσο το δυνατόν περισσότερων τέτοιων μεταλλάξεων, ελπίζοντας ότι κάποια από αυτές θα «πιάσει» και πως τα αποτελέσματά της θα είναι καλύτερα για τον τόπο.

Το δεύτερο που θέλω να σου πω είναι ότι δεν έχει μεγάλη σημασία αν, στα πρώτα βήματα, υπάρχουν ασάφειες, λάθη και γενικολογίες στον προγραμματικό σου λόγο. Είναι απόλυτα φυσιολογικό ένα κόμμα που ξεκινά από το μηδέν να μην έχει καλώς διαμορφωμένες θέσεις για τα πάντα. (Λες και τα δήθεν «δουλεμένα» προγράμματα των κατεστημένων κομμάτων αξίζουν το χαρτί στο οποίο τυπώθηκαν). Δεν αμφιβάλλω ότι ο κόσμος θα είναι ιδιαίτερα επιεικής απέναντί σου, εφόσον όμως «πιάσεις τον παλμό» της σημερινής ιστορικής καμπής και δείξεις ότι μαθαίνεις, και εξελίσσεσαι, γοργά.

Το τρίτο σημείο είναι το κυριότερο και αφορά την ουσία – τον παλμό στον οποίο αναφέρθηκα. Τα κόμματα που αποτέλεσαν σημαντικές ιστορικές τομές δεν ήταν εκείνα που εξέφρασαν αυτό που η πλειοψηφία ήθελε να ακούσει ή που αποσκοπούσαν, εξ αρχής, στην πλατιά συναίνεση. Τα ιστορικά κόμματα ήταν εκείνα που, την εποχή της ανάδυσής τους, αντιπροσώπευσαν μια ιστορικά απαιτούμενη ρήξη. Μια ρήξη που κατέστη αναγκαία επειδή, κάτω από την επιφάνεια, οι τεκτονικές πλάκες της κοινωνικής οικονομίας μετακινιόντουσαν, δημιουργώντας τις συνθήκες για σεισμικές δονήσεις που απαιτούσαν μια νέα, μεγάλη ρήξη σε θεσμικό επίπεδο και ένα κόμμα να φέρει τη ρήξη αυτή εις πέρας. Έτσι, π.χ., γεννήθηκε η Βενιζελική παράταξη (ρήξη με την ελληνική φεουδαρχία υπέρ της ανερχόμενης αστικής τάξης), το Κομμουνιστικό Κόμμα (ρήξη της εργατικής τάξης με την απολυταρχία των τσιφλικάδων και των εργοδοτών), του Κ. Καραμανλή (ρήξη με ένα παλάτι που θεωρούσε δικαίωμά του να ελέγχει τους αχυρανθρώπους του), του Ανδρέα Παπανδρέου (ρήξη με την ιδέα πως η Ελλάδα πρέπει να αποδέχεται ασυζητητί -και ως υποτακτικός, yes man- τις θέσεις ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΟΚ).

Εδώ και καιρό, και ιδίως μετά την Καθολική Πτώχευση του 2010, τα ιστορικά κόμματα έχουν μετατραπεί σε απολιθώματα. Γιατί; Επειδή οι ρήξεις στις οποίες στηρίχθηκαν για να υπάρξουν είναι πλέον ιστορικά ξεπερασμένες, ενώ η σημερινή συγκυρία απαιτεί νέα ρήξη που όμως είναι ασυμβίβαστη με τα συμφέροντα των κομματικών μηχανισμών τους. Το μέγα ερώτημα είναι διττό: Ποια είναι η ρήξη που απαιτεί η σημερινή ιστορική καμπή; Είστε, εσύ και οι συνοδοιπόροι σου στο Ποτάμι, έτοιμοι να την κάνετε; Επίτρεψέ μου μερικές σκέψεις για το πρώτο σκέλος του διττού ερωτήματος (καθώς το δεύτερο σκέλος μόνο εσύ, και το μέλλον, μπορούν να απαντήσουν).

Ποια ρήξη;

Ο κατάλογος με τα κακώς κείμενα της πατρίδας μας είναι ατελείωτος. Όμως, για να μη χάσουμε το δάσος κοιτώντας ένα-ένα το κάθε δέντρο, είναι χρήσιμο να επικεντρωθούμε στο ένα βασικό εμπόδιο που η χώρα πρέπει να κατεδαφίσει ώστε να προχωρήσει: Στον Δομημένο Παρασιτισμό Δύο Επιπέδων που, δυστυχώς, επανα-oικοδομείται αυτήν την εποχή μετά τυμπανοκρουσιών και πυροτεχνημάτων πάνω στα ερείπια της Κλεπτοκρατίας που χρεοκόπησε πρόσφατα (αφού χρεοκόπησε τη χώρα). Το κόμμα που θα γράψει ιστορία σήμερα είναι αυτό που θα προβεί σε ανένδοτη ρήξη με αυτόν τον Δομημένο Παρασιτισμό Δύο Επιπέδων. Και στα δύο επίπεδά του. Ποια είναι αυτά;

Μικρο-Παρασιτισμός

Το πρώτο επίπεδο είναι εκείνο που ονομάζω μικρο-οικονομικό, ή μικρο-κοινωνικό, παρασιτισμό. Ο μικρο-παρασιτισμός αυτός χαρακτήριζε και χαρακτηρίζει τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Τον αντικρίζουμε στο πρόσωπο του λουφαδόρου και ευθυνόφοβου δημόσιου υπάλληλου και, παράλληλα, σε έναν ιδιωτικό τομέα που ανακυκλώνει δανεικό χρήμα μεταξύ καταστημάτων διάθεσης εισαγόμενων, καφετεριών, διαφημιστών, ΜΔΕ (μέσων δήθεν ενημέρωσης) και εργολάβων. Είναι ο λόγος που η Ελλάδα παρέμενε υπανάπτυκτη και που, όταν ήρθε η λαίλαπα της Παγκόσμιας και Ευρωπαϊκής Κρίσης, ήταν το πρώτο ντόμινο που έπεσε.

Από τα δύο επίπεδα του παρασιτισμού ξέρω ότι εκείνο του μικρο-παρασιτισμού το έχεις στο στόχαστρό σου, όπως φαίνεται από τα κείμενά σου, τις εκπομπές σου, τις συζητήσεις μας. Υπάρχει όμως και ένα δεύτερο, ανώτερο, επίπεδο παρασιτισμού για το οποίο δεν έχεις γράψει ή μιλήσει. Είναι ο μακρο-οικονομικός, και μακρο-κοινωνικός, παρασιτισμός. Ο Μακρο-Παρασιτισμός!

Μακρο-Παρασιτισμός

Από τότε που φάνηκε ότι η χώρα θα μπει στο ευρώ, περί το 1997, ένα τσουνάμι κεφαλαίων εισέβαλε στην Ελλάδα (όπως και στην υπόλοιπη Περιφέρεια) – και συνέχισε να εισβάλει μέχρι την κατάρρευση της Wall Street το 2008. Ο λόγος για αυτή την εισβολή ήταν απλός: Τα επιτόκια στον πυρήνα (Λονδίνο, Φραγκφούρτη, Παρίσι, Νέα Υόρκη) είχαν σχεδόν εκμηδενιστεί ενώ στην Ελλάδα ήταν ακόμα πολύ υψηλά (κι ας μειώνονταν σταδιακά). Όταν φάνηκε πως τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία θα αποτιμηθούν σε ξένο σκληρό νόμισμα (σε ευρώ), οι ξένες τράπεζες άρχισαν να ανταγωνίζονται η μία την άλλη για το ποια θα δάνειζε τους έλληνες (ιδιώτες, επιχειρήσεις, τραπεζίτες, ακόμα και το κράτος μας) ώστε να κερδίσουν από αυτή τη διαφορά επιτοκίων.

Αυτό το τσουνάμι δανεικών μας έφερε τη φούσκα στο Χρηματιστήριο, την αύξηση των τιμών των ακινήτων, το καταναλωτικό παραλήρημα, τους υψηλούς ρυθμούς «ανάπτυξης», τις Cayenne και το όργιο των ΜΜΕ. Αυτές οι φούσκες ήταν που ενίσχυσαν την ελληνική κλεπτοκρατία και την κατέστησαν κυρίαρχη τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα. Αυτός ο Μακρο-Παρασιτισμός λειτούργησε ως τεράστιο χταπόδι του οποίου τα πλοκάμια εισέβαλαν σε κάθε γωνιά της χώρας, σε κάθε τομέα, σε κάθε σπιτικό, ενισχύοντας τα μέγιστα τον παραδοσιακό μας Μικρο-Παρασιτισμό.

Το 2008, με την κατάρρευση της Lehman Brothers, το τσουνάμι κεφαλαίων αντέστρεψε τον ρου του (ξάφνου τα ξένα κεφάλαια άρχισαν να εγκαταλείπουν την Περιφέρεια της Ευρώπης), οι φούσκες που αποτελούσαν το θεμέλιο του μακρο-παρασιτισμού έσκασαν, κι έτσι ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση για τη μεγάλη καταστροφή που έπληξε τον τόπο. Τότε ήταν που ελπίσαμε ότι η Κρίση θα ήταν, τουλάχιστον, μια ευκαιρία για να γλιτώσουμε από τον Μακρο-Παρασιτισμό και να βάλουμε τις βάσεις για να χτυπήσουμε και τον Μικρο-Παρασιτισμό.

Δυστυχώς, αυτό δεν έγινε. Σύντομα, από τον Μάιο του 2010, οι αρχιεράρχες του Μακρο-Παρασιτισμού βρήκαν το κόλπο με το οποίο όχι μόνο διατήρησαν, αλλά και ενίσχυσαν την εξουσία τους επί του κοινωνικού συνόλου.

Ο Νέος Μακρο-Παρασιτισμός

Αρχές του 2010 πτώχευσε ο δημόσιος τομέας μας και, λίγο αργότερα, τον ακολούθησε ο ιδιωτικός τομέας. Καθολικά πτωχευμένοι λάβαμε το μεγαλύτερο δάνειο στην ανθρώπινη ιστορία υπό τον όρο της δραστικής μείωσης του εθνικού εισοδήματος (καθώς αυτό σημαίνει δραστική λιτότητα και εσωτερική υποτίμηση) – ένας συνδυασμός που έκανε αναπόφευκτο το κούρεμα του δημόσιου χρέους (παρά το γεγονός ότι, όπως θυμάσαι, όσοι εξ ημών τολμούσαμε να μιλήσουμε για αυτό χαρακτηριζόμασταν εθνο-προδότες από τον κ. Παπακωνσταντίνου και τους συν αυτώ).

Όταν ήρθε, το κούρεμα ήταν βαθύ (75% σε μακροχρόνια υπολογισμένες αξίες και αργότερα, με την παροιμιώδη «επαναγορά χρέους»... 93%!) αλλά επιλεκτικό, καθώς δεν άγγιξε τα δάνεια της τρόικας και τα ομόλογα κάποιων αρπακτικών hedge funds. Το μεγάλο κόλπο αφορούσε τις ελληνικές τράπεζες όπου στόχος ήταν να κουρευτούν κι αυτές ριζικά αλλά ο φορολογούμενος να αποζημιώσει τους τραπεζίτες και να τους κρατήσει (δανειζόμενος ο ίδιος) στο τιμόνι των τραπεζών.

Από την Άνοιξη του 2012 έως σήμερα, το δημόσιο βουλιάζει όλο και περισσότερο στο τέλμα μη βιώσιμου χρέους ώστε κάποιοι επώνυμοι κύριοι να παραμείνουν κυρίαρχοι τραπεζών τις οποίες αδυνατούν να επαναφέρουν σε μια υγιή κατάσταση ώστε να ξανα-αρχίσει ο δανεισμός στις υγιείς επιχειρήσεις. Έτσι, τόσο ο δημόσιος τομέας, όσο και ο εν δυνάμει υγιής ιδιωτικός τομέας βουλιάζουν όλο και πιο βαθιά στην κινούμενη άμμο της Καθολικής Πτώχευσης, στον βωμό μιας χούφτας τραπεζιτών οι οποίοι, στη σημερινή κατάσταση ανέχειας που πλήττει τα ΜΜΕ και τα κόμματα του παρασιτισμού, είναι οι μοναδικοί χρηματοδότες πολιτικών, καναλιών και εφημερίδων και, συνεπώς, οι διαμορφωτές της κυρίαρχης πολιτικής και ενημέρωσης.

Πρόκειται για μια νέα, πιο στυγνή παρά ποτέ μορφή Μακρο-Παρασιτισμού η οποία πασχίζει να ρίξει στάχτη στα μάτια του κόσμου με τα διάφορα Greek Success Stories, με τις υποσχέσεις για έξοδο στις αγορές (λες κι έχει σημασία αν ο πτωχευμένος δανείζεται από την τρόικα ή τις αγορές ελέω της ΕΚΤ), με την τρομοκρατία του «Μετά από Εμάς το Χάος», με τον απίστευτο ισχυρισμό ότι «διέσωσαν την Ελλάδα από την πτώχευση» κ.λπ.

Ίσως το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι, αντίθετα με τον Μακρο-Παρασιτισμό που εξόκειλε το 2010, ο Νέος Μακρο-Παρασιτισμός έχει την έγκριση και την απόλυτη συμπαράσταση της τρόικας. Δομήθηκε συστηματικά με το Μνημόνιο 2 των Παπαδήμου-Βενιζέλου υπό την καθοδήγηση της Φραγκφούρτης, του Βερολίνου και των Βρυξελλών (την ώρα που το ΔΝΤ προσπαθούσε, αναιμικά είναι η αλήθεια, να προβάλει ενστάσεις). Γιατί τέτοια αρωγή;

Γιατί οι «αδέκαστοι» δανειστές, που απαιτούν «τομές» και «μεταρρυθμίσεις» που εξοικονομούν μερικά ευρώ από άρρωστους γέρους, δεν έχουν πρόβλημα με τη δωρεά εκατοντάδων εκατομμυρίων σε λίγους σκοτεινούς Έλληνες που (όπως γνωρίζει καλά η τρόικα), ως αδηφάγα παράσιτα, εμποδίζουν την ανάκαμψη της χώρας; Ο λόγος είναι απλός και συνάμα θλιβερός: επειδή (α) η γερμανική κυβέρνηση δεν είναι διατεθειμένη να αποδεχθεί τον απαραίτητο εξευρωπαϊσμό των τραπεζών της ευρωζώνης (και αρνείται να ξεκινήσει με τις ελληνικές) και (β) οι γερμανικές και γαλλικές τράπεζες δεν θέλουν επ’ ουδενί να υπάρξει προηγούμενο σοβαρών ελέγχων αμαρτωλών-πτωχευμένων τραπεζιτών.

Το Διακύβευμα της Διπλής Ρήξης

Διάβασα να λες, σε συνέντευξη στη Ναυτεμπορική, πως«η Ευρώπη πρέπει να δει πως έχουμε μπει σε τροχιά ανάπτυξης κι όταν είμαστε στα πόδια μας τότε να κάνει μια τολμηρή προσπάθεια για να μας βοηθήσει». Φρούδες οι ελπίδες για κάτι τέτοιο, Σταύρο μου.

Όσο εγκαθιδρύεται ο Νέος Μακρο-Παρασιτισμός, ο υγιής ιδιωτικός τομέας δεν θα μπορεί να αναπνεύσει, οι σοβαρές επιχειρήσεις (ακολουθώντας τον δρόμο που χάραξε η Βιοχάλκο κι άλλες αντίστοιχες) θα σηκώνουν την άγκυρα και θα σαλπάρουν για άλλες θάλασσες, οι νέοι θα μεταναστεύουν, και όσοι ήρωες μείνουν πίσω θα ασφυκτιούν. Σε αυτό το πλαίσιο, και αυτοδύναμος πρωθυπουργός να γίνεις, δεν θα μπορέσεις να κάνεις τίποτα για να καταπολεμήσεις τον Μικρο-Παρασιτισμό που τόσο σε εκνευρίζει.

Το Δόγμα Παπακωνσταντίνου (όπως το ενστερνίστηκαν οι κύριοι Γ. Παπανδρέου, Β. Βενιζέλος, Λ. Παπαδήμος, Α. Σαμαράς, Γ. Στουρνάρας) έλεγε κάτι πολύ απλό: «Να κάνουμε ό,τι μας λένε, να μπούμε σε τροχιά ανάκαμψης, και μετά θα μας ελεήσουν.». Δείχνεις να το ενστερνίζεσαι. Φοβάμαι ότι αν το κάνεις θα υπονομεύσεις το Ποτάμι. Το εν λόγω Δόγμα είναι προς αποφυγήν επειδή: Πρώτον, αν κάνουμε ό,τι μας λένε, θα τονώσουμε τον Μακρο-Παρασιτισμό (ακυρώνοντας ντε φάκτο τον πόλεμο εναντίον του Μικρο-Παρασιτισμού) και έτσι η τροχιά ανάπτυξης θα παραμείνει όνειρο απατηλό. Δεύτερον, άνευ δικής μας έντονης πίεσης, το Βερολίνο θα κάνει μόνο τα ελάχιστα για να μας κρατήσει στο ευρώ σε κατάσταση νεκροζώντανη και πολύ μακριά της τροχιάς ανάπτυξης που αναφέρεις.

Διάβασα την άποψή σου ότι τα Μνημόνια λήγουν τον Μάιο και πως αυτό που μετρά πλέον είναι το τι θα κάνουμε στη μετα-Μνημονιακή εποχή που αρχίζει ώστε να ενισχύσουμε την παραγωγή. Εδώ πρέπει να σε επιπλήξω. Το Μνημόνιο 2 έχει διάρκεια έως το 2035 ή έως την αποπληρωμή του 70% των χρεών μας προς την τρόικα. Τον Μάιο τελειώνουν οι επισκέψεις της τρόικας που έχουν στόχο τα μέτρα που πρέπει να εισαχθούν έτσι ώστε να λάβουμε την τελευταία δόση. Από εκεί και πέρα η διεθνής εποπτεία, στο Πλαίσιο του Μνημονίου 2, θα συνεχιστεί σχεδόν στο διηνεκές για να βεβαιώνεται η σταδιακή αποπληρωμή χρεών που η χώρα μας, ο ιδιωτικός της τομέας, εμείς και τα παιδιά μας, επ’ ουδενί δεν θα έχουμε τη δυνατότητα να αποπληρώσουμε. Άρα, είναι αδύνατον να καταστρώσουμε σχέδια για το μέλλον χωρίς να καταπιαστούμε με τους όρους του Μνημονίου και χωρίς να επιβάλουμε, με σκληρό τζαρτζάρισμα, νέους όρους ώστε να ξεφύγουμε από τη Χρεο-Δουλοπαροικία.

Διάβασα τη δήλωσή σου πως δεν πρέπει να είμαστε ούτε οι επαίτες της Ευρώπης ούτε και Ευρωσκεπτικιστές. Η Ευρώπη είναι το σπίτι μας. Ξέρεις ότι συμφωνώ. Όμως, στη σημερινή συγκυρία το να είσαι «βαμμένος» ευρωπαϊστής (όπως δηλώνουμε, κι οι δύο, ότι είμαστε) απαιτεί έντονη κριτική διάθεση και δυναμική αντιπαράθεση. Ακριβώς όπως πρέπει να εναντιωθούμε στους εγχώριους εκπρόσωπους του Παρασιτισμού (μίκρο και μάκρο) καλούμαστε να αντισταθούμε και στους εκπρόσωπους της ευρωπαϊκής του έκδοσης – στον ανεκδιήγητο κ. Ρεν, στον αδύναμο κ. Σόιμπλε, στον τραγελαφικό κ. Μπαρόζο. Απαιτεί τη δυνατότητα να διακρίνεις πως οι εξουσιάζοντες την Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζουν πολιτικές κόντρα στα συμφέροντα των Ευρωπαίων (άλλωστε η «επίσημη» Ευρώπη έχει μακρά παράδοση να υπονομεύει τα συμφέροντα των λαών της) και μας επιβάλουν «λύσεις» οι οποίες εγγυώνται πως θα είμαστε επαίτες στο διηνεκές (όπως ακριβώς έκαναν με το Μνημόνιο 1 και το Μνημόνιο 2). Σημαίνει πως είσαι έτοιμος (έτσι ώστε να κάνεις στο εσωτερικό της χώρας τη ρήξη που απαιτούν οι καιροί με τον συνδυασμό Μικρο-Παρασιτισμού και Νέου Μακρο-Παρασιτισμού) να αμφισβητήσεις τη δηλητηριώδη συνταγή που σου επιβάλουν ευρωπαίοι ιθύνοντες απαιτώντας από εμάς, για δικούς τους εσωτερικούς λόγους, να στοχεύσουμε στο αδύνατον: Στο να ξεφορτωθούμε μεν τον Μικρο-Παρασιτισμό μας, αλλά να αφήσουμε ανέπαφο τον Μακρο-Παρασιτισμό που οι ίδιοι υποδαυλίζουν.

Ρήξη λοιπόν, Σταύρο μου. Διπλή. Και με τις δύο εκφάνσεις του Παρασιτισμού και των αρωγών του, σε Ελλάδα και Ευρώπη. Αυτό ζητούν οι καιροί και από αυτή τη ρήξη θα κριθεί ένα κόμμα που δεν έχει ακόμα φθαρεί από την εξουσία.

•ΝΔ-ΠΑΣΟΚ είναι τα στηρίγματα του Νέου Μακρο-Παρασιτισμού. Τα βάζουν, δήθεν, με τον Μικρο-Παρασιτισμό, κάτι που είναι σχήμα οξύμωρο καθώς, για να εξυπηρετούν και να κρατούν εν ζωή τα μεγάλα παράσιτα, αναγκάζονται να κάνουν τα στραβά μάτια, και έτσι να ενισχύουν, τα μικρά παράσιτα από τα οποία ελπίζουν να αντλούν ψήφους.

•Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αποφασισμένος να κατατροπώσει τον Μακρο-Παρασιτισμό αλλά έχει δρόμο μπροστά προτού πείσει ότι μπορεί να το κάνει αποτελεσματικά, ενώ δεν έχει δείξει δείγματα γραφής για το τι θα κάνει με τον Μικρο-Παρασιτισμό.

•Το ΠΟΤΑΜΙ; Τον Μακρο-Παρασιτισμό θα τον βάλεις στο στόχαστρό σου; Ή θα κάνεις πως δεν υπάρχει, επικεντρωμένος στον Μικρο-Παρασιτισμό που θα σε νικήσει κατά κράτος αν αφήσεις στο απυρόβλητο το νέο σύστημα εξουσίας που χτίζουν οι τραπεζίτες μας με τα δανεικά του ελληνικού λαού;

Όταν συζητούσαμε, οι δυο μας, για όλα αυτά, και σου μιλούσα για τον ρόλο της «επίσημης» Ευρώπης και τον κυνισμό με τον οποίο οι ζημίες των τραπεζιτών (ελλήνων και βορειο-ευρωπαίων) μεταφέρθηκαν στους ώμους των πολιτών (ελλήνων και βορειο-ευρωπαίων), με αποτέλεσμα τη διαιώνιση της Κρίσης, μου απαντούσες ότι δεν μπορείς να κρίνεις τα λεγόμενά μου όντας μη ειδικός. Ως δημοσιογράφος είχες αυτό το «δικαίωμα στον αγνωστικισμό». Ως ηγέτης όμως κόμματος το έχασες το δικαίωμα αυτό, όπως καλά γνωρίζεις. Π.χ. τώρα πρέπει να πάρεις θέση για το εάν δέχεσαι ότι πρόεδρος ιδιωτικής τράπεζας (όπως αναφέρει εδώ η New York Times) θα πρέπει να επωφεληθεί προσωπικά με πολλά εκατομμύρια δημόσιου χρήματος (σε περίπτωση που η μετοχή της τράπεζας φτάσει επίπεδο που επιλέχθηκε επί θητείας του κ. Βενιζέλου στο υπουργείο Οικονομικών) την ώρα που πάμπολλοι συμπολίτες μας πεινούν. Ακόμα, θα πρέπει να έχεις άποψη για το εάν ο τέως υπάλληλος του εν λόγω τραπεζίτη θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί στη θέση του Διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος (ιδίως μετά τις αποκαλύψεις για το πράσινο φως που έδωσε για την αγορά της Proton από την ίδια τράπεζα και από άλλον τραπεζίτη που σήμερα είναι στη φυλακή). Και ούτω καθεξής...

Επί προσωπικού

«Παραιτούμαι από τη Βουλή για να αφιερώσω περισσότερο χρόνο στην πολιτική.»

Αυτό είχε πει το 2001 ο Τόνι Μπεν (που πέθανε πριν από μερικές μέρες) όταν ανακοίνωνε την αποχώρησή του από τη Βουλή των Κοινοτήτων. Είναι ο λόγος που δίνω όταν με ρωτούν γιατί δεν κατεβαίνω στις εκλογές: «Με ενδιαφέρει πολύ η πολιτική για να σπαταλώ τον χρόνο μου εγκλωβισμένος στα κομματικά όργανα και στα κονκλάβια.». Από την άλλη, κάποιος πρέπει να κατέβει. Επέλεξες να το κάνεις. Μπράβο σου. Τώρα μένει να επιλέξεις τη μεγάλη ρήξη που θα καταστήσει την πορεία σου ιστορικά σημαντική. Σου εύχομαι, ειλικρινά, να πετύχεις. Θα σε παρακολουθώ με ευχές, αγάπη, ελπίδες και φουλ κριτική διάθεση.

Σε φιλώ – και κλείνω με δύο αντικρουόμενα τσιτάτα που ίσως βοηθήσουν στην πλοήγησή σου:

«Οι μάζες δεν διψούν για την αλήθεια. Στρέφουν τα μάτια μακριά από τις ενδείξεις της, προτιμώντας να θεοποιούν το σφάλμα, εφόσον το σφάλμα τους ξελογιάζει. Εκείνος που τους προσφέρει φαντασιώσεις γίνεται εύκολα αφέντης τους. Κι ο άλλος που πασχίζει να διαλύσει τις φαντασιώσεις τους γίνεται πάντοτε εχθρός τους.» Gustave Le Bon, Το Πλήθος: Μελέτη για τον λαϊκό νου

«Ένα να ξέρεις: η έννοια του πολιτικού κόστους είναι μύθος. Ο λαός ποτέ δεν κωφεύει όταν του λες την αλήθεια εφόσον βρεις τον τρόπο να τον απελευθερώνεις από τον φόβο. Κι ο τρόπος να το κάνεις είναι με το να διατηρείς μέσα σου άσβηστο τον θυμό απέναντι στην αδικία και ζωντανή την αισιοδοξία ότι δεν μπορεί για πάντα οι λίγοι να καταδυναστεύουν τους πολλούς.» Tony Benn, σε προσωπική μας συνομιλία το 1984.



Γενικά τον πηγαίνω τον Βαρουφάκη και μια χαρά του (και μας) τα λέει.

Γράφει η Μάγια Στογιάνοβα για το online περιοδικό "Χρόνος"
Βρίσκομαι στην Ελλάδα από το 1991. Μόλις είχα τελειώσει στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας Μαθηματικά και Πληροφορική. Οι καιροί ήταν ιδιαίτερα πολιτικοποιημένοι. Ο έρωτάς μου, παρά τη θετική εκπαίδευση, ήταν η δημοσιογραφία. Η επιθυμία μου ήταν να γίνω πολιτικός αναλυτής.
Πολιτικές επιστήμες εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν και σαν μοναχοπαίδι (ναι μεν θέλοντας να απογαλακτιστεί αλλά και να μην είναι μακριά από τη μαμά και τον μπαμπά) βρέθηκα στην Αθήνα. Κοντά αλλά και τόσο μακριά! Τότε!
Άφησα τους γονείς μου στη Σόφια, ανωτάτης εκπαίδευσης, με μηνιαίο μισθό, ο οποίος το ’96 έφτασε στα 10-12 δολάρια περίπου. Εγώ, μόνη μου στην Ελλάδα, εργαζόμουν, στα μαύρα, πότε σε βιοτεχνία ρούχων, πότε ως μπέιμπι σίτερ και σε άλλες εργασίες με αλλοδαπό ανασφάλιστο εργατικό δυναμικό, και παράλληλα σπούδαζα. Τα κατάφερνα μια χαρά. Τα καλύτερα χρόνια της ζωής μου: το αμερικάνικο όνειρο στην Ελλάδα.
Από το ’95 ήμουν συνεργάτης οικονομικής εφημερίδας. Παρουσίαζα τις ελληνικές επενδύσεις στα Βαλκάνια με ιδιαίτερο βάρος –προφανώς– στη Βουλγαρία. Και οι επενδύσεις, έτσι όπως τις έβλεπα, δεν ήταν κάτι άλλο παρά αξιοποίηση της φθηνής εργατικής δύναμης και της ελάχιστης αξίας της γης. Εγώ τα ονόμαζα στα άρθρα μου «αξιοποίηση των επενδυτικών ευκαιριών» αλλά η πραγματικότητα ήταν εκμετάλλευση της φθηνής οικονομίας και μιας γενιάς ανθρώπων που δεν είχαν άλλες επιλογές. Σας θυμίζει τίποτε αυτό;
Και οι επενδύσεις προφανώς δεν ήταν μόνο ελληνικές αλλά όλων των Ευρωπαίων επενδυτών, των ιδίων ενδεχομένως που έρχονται τώρα και στην Ελλάδα.
Ύστερα από ένα σύντομο και αμφίβολης αποτελεσματικότητας έτος κυβέρνησης του δεξιού κόμματος (το ’91, της Ένωσης Δημοκρατικών Δυνάμεων), το ’97 το κόμμα αυτό επανέρχεται στην εξουσία, εξαντλώντας τη θητεία του. Τα τρία σημαντικότερα επιτεύγματα της κυβέρνησης, πέρα από την επιστροφή των περιουσιών (ό,τι είχε κρατικοποιηθεί δηλαδή μετά το 1944), ήταν:
– ιδιωτικοποιήσεις,
– μεταρρυθμίσεις του κρατικού τομέα,
– μεγάλο δάνειο από το Δ.Ν.Τ.
Σας θυμίζει τίποτε αυτό;
Δάνειο ή δάνεια έχει πάρει η Βουλγαρία, τι ύψους, με τι επιτόκιο, με πόσα χρόνια αποπληρωμής, δεν μπορώ να σας πω, παρότι έχω ρωτήσει προσφάτως και φίλους μου δημοσιογράφους της Βουλγαρίας και Βούλγαρους καθηγητές. Κανείς δεν θυμάται αλλά ούτε και ενδιαφέρεται.
Εγώ θυμάμαι όμως τον ενθουσιασμό μου όταν έγραφα στα άρθρα αυτής της οικονομικής εφημερίδας για την Νομισματική Επιτροπή (αποτέλεσμα της σύναψης της δανειακής σύμβασης, σας θυμίζει τίποτε αυτό, η οποία ασκεί έλεγχο στην οικονομική πολιτική της Βουλγαρίας και ως καλοί τεχνοκράτες θα μας περνούσαν από την κρίση πιο γρήγορα και ανώδυνα. Σήμερα, 17 χρόνια μετά τη λήψη του δανείου, η Νομισματική Επιτροπή υπάρχει ακόμη και η Βουλγαρία μέχρι και σήμερα δεν έχει ανεξάρτητη –οικονομική τουλάχιστον– πολιτική. Μέχρι πότε; Δεν ξέρω. Για την ύπαρξη Νομισματικής Επιτροπής σήμερα στη Βουλγαρία δεν μιλάει κανείς. Ενδεχομένως μετά από κάποια περίοδο το παίρνεις ως δεδομένο και μετά το ξεχνάς. Για την ύπαρξή της πρέπει να ομολογήσω ότι είχα ξεχάσει και εγώ. Μέχρι το ελληνικό 2008.
Τέλος της δεκαετίας του ’90 με αρχές του 2000: η πολιτική κατάσταση έχει σταθεροποιηθεί, δημοσιονομική σταθερότητα, πολλές κρατικές επιχειρήσεις είτε έχουν ιδιωτικοποιηθεί είτε έχουν κλείσει. Οι νέοι ιδιοκτήτες, ως επί το πλείστον, είναι πάντα κοντά στην εξουσία: κρατική και τοπική. Πρώην κομμουνιστές-σοσιαλιστές σε μία νύχτα έγιναν φιλελεύθεροι και εάν κάποιοι δεν έγιναν: στήριζαν τουλάχιστον τις φιλελεύθερες επιλογές του κατ’ όνομα μόνο σοσιαλιστικού κόμματος. Σας θυμίζει τίποτε αυτό;
Η ανεργία από 18% το 2000 μέχρι το 2008 είχε μειωθεί σε 6%, αλλά στις φτωχές περιοχές παρέμενε (και παραμένει) ιδιαίτερα υψηλή. Το φθινόπωρο του 2004 ταξίδευα με ελληνικό τηλεοπτικό συνεργείο στην περιοχή του Κάρτζαλι. Το Κάρτζαλι είναι η βουλγαρική Κομοτηνή. Ταξιδεύοντας από τη Σόφια προς το Κάρτζαλι, σοκαριστική εικόνα: δεκάδες εγκαταλειμμένα κι ερειπωμένα εργοστάσια, μόλις περάσεις το ένα και λες: «Ε, συμβαίνει, το έκλεισαν», έρχεται το επόμενο. Στο Κάρτζαλι υπερισχύει ο μουσουλμανικός πληθυσμός, γεωργική οικονομία (κυρίως οικογενειακή για αυτοσυντήρηση), έλλειψη επενδύσεων, ανεργία, φτώχεια, μισθοί πείνας. Ο Έλληνας επενδυτής, ο οποίος είχε μεταφέρει την επιχείρησή του από τη Βόρεια Ελλάδα στο Κάρτζαλι, είναι αγαπητός σε όλους. Όχι επειδή δίνει υψηλότερους μισθούς. Αλλά επειδή δίνει μισθούς. Σας θυμίζει τίποτε αυτό;
Η Βουλγαρία παράγει πια ελάχιστα. Σύμφωνα με την Eurostat, για το έτος 2013 το κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. της χώρας είναι το 47% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Οι δημοφιλέστερες επιχειρήσεις είναι οι εμπορικές, δηλαδή η γρήγορη επιστροφή επενδύσεων. Ακόμη από την αρχή του 2000 έφερνα από τη Βουλγαρία, για προσωπική μου χρήση, φτηνά –κινέζικης και τουρκικής παραγωγής– αντικείμενα: ηλεκτρικές συσκευές, ρουχισμό. Τα μόνα τότε μαγαζιά στην Αθήνα για φθηνά –κινέζικα κυρίως– προϊόντα ήταν –τι ειρωνεία– στην οδό Σοφοκλέους. Σήμερα, περίπου 15 χρόνια αργότερα, δεν φέρνω πια. Ήρθαν αυτά εδώ.
Όταν διηγούμαι σε φίλους μου ότι πολύ διαδεδομένα, ακόμη και στη Σόφια, είναι τα μαγαζιά με προϊόντα, κυρίως ρουχισμού, από δεύτερο χέρι, με κοιτάζουν με αμφιβολία, καθώς γνωρίζουν τις ωραίες βιτρίνες του κέντρου της πόλης. Το πρώτο (απ’ ό,τι ξέρω προσωπικά τουλάχιστον) μαγαζί στην Αθήνα με τέτοια είδη άνοιξε πέρσι δίπλα μου, στην οδό Λιοσίων. Λέτε να παραμείνει το μόνο;
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ως όριο της φτώχειας στη Βουλγαρία θεωρείται το μηνιαίο εισόδημα των 107 ευρώ. Στην Ελλάδα είναι τα 550 ευρώ περίπου (τα στοιχεία και των δύο περιπτώσεων είναι κατ’ άτομο και όχι κατά νοικοκυριό).
Οι τιμές των προϊόντων: λίγο χαμηλότερα από τα ελληνικά. Για την ακρίβεια: στη λαϊκή της Σόφιας ξοδεύω τα ίδια, εάν όχι και περισσότερα, απ’ τη λαϊκή της Αθήνας. Ενώ στα σουπερμάρκετ της Σόφιας, περίπου 30% λιγότερα απ’ ό,τι στην Αθήνα. Ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές; Ίδιες τιμές.
Ο κατώτατος μηνιαίος μισθός Βουλγαρίας: 135 ευρώ περίπου. Ελλάδα: βασικός 600 ευρώ περίπου, δηλαδή 4,5 φορές υψηλότερος.
Μέσος μισθός Βουλγαρίας: 400 ευρώ περίπου. Ελλάδα: εσείς ξέρετε καλύτερα…
Η κατώτατη σύνταξη Βουλγαρίας: 75 ευρώ περίπου (Ελλάδα: η βασική: Ι.Κ.Α. 360 ευρώ, 5 φορές περίπου υψηλότερη)
Μέση σύνταξη: 150 ευρώ Βουλγαρία, Ελλάδα: προ φόρων και κρατήσεων: 920 ευρώ. Η πλειονότητα των κυρίων συντάξεων, σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας, βρίσκεται μεταξύ 500 και 1.000 ευρώ, δηλαδή σύνταξη Ελλάδας το λιγότερο 3,5 φορές υψηλότερη.
Τα στοιχεία αυτά σημαίνουν ότι στη Βουλγαρία, κάτω από το όριο της φτώχειας ζει το 16% του πληθυσμού της χώρας.
Η ψαλίδα μεταξύ πλουσίων και φτωχών συνέχεια ανοίγει. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, τα εισοδήματα του πλουσιότερου 20% είναι 6,5 φορές υψηλότερα από τα εισοδήματα του φτωχότερου 20%.
Όταν είσαι εξαθλιωμένος και δεν βλέπεις άμεση προοπτική, σε τι θα μπορούσες να ελπίζεις;
Στη φυγή θα απαντούσε κανείς. Εκτιμάται ότι από το 1989 έως σήμερα 2 εκατομμύρια Βούλγαροι έχουν μεταναστεύσει. Σας θυμίζει τίποτε αυτό; Τα τελευταία 10 χρόνια, παρά τη σχετική σταθερότητα (πολιτική και οικονομική), δεν εντοπίζεται κάποια επιστροφή μεταναστών, παρά τις διάφορες πρωτοβουλίες δημόσιων φορέων με στόχο την προσέλκυση μορφωμένων νέων Βούλγαρων ευρισκόμενων στο εξωτερικό.
Εάν δεν φύγεις, σε τι θα μπορούσες να ελπίζεις για να επιβιώσεις;
Στην υπερηφάνεια του έθνους και στη συνωμοσία των ξένων μήπως; Το πρώτο (ακροδεξιό) εθνικιστικό (και κατά δήλωση κιόλας) κόμμα ιδρύεται στη Βουλγαρία το 2005 και αμέσως κερδίζει στη Βουλή 21 έδρες από σύνολο 240, δηλαδή σχεδόν το 9% των εδρών. Το κόμμα αυτό κερδίζει σταθερά τέτοιο ποσοστό στη Βουλή μέχρι και σήμερα, έχοντας υπόψη ότι εν τω μεταξύ ιδρύθηκαν και άλλα εθνικιστικά κόμματα, στα οποία οι ψήφοι διασπείρονται. Προσφάτως, πριν από μερικούς μήνες, μαζί με τη μαζική είσοδο Σύρων μέσω Τουρκίας, ιδρύθηκε και το πρώτο ναζιστικό κόμμα. Σας θυμίζει τίποτε αυτό;
Ας σημειωθεί, από άποψη σημειολογίας ότι η λέξη εθνικιστής/εθνικισμός στη Βουλγαρία δεν έχει πια σχεδόν καθόλου αρνητική φόρτιση. Θεωρείται σαν ισοδύναμο του πατριώτης/πατριωτισμός.
Εάν δεν μεταναστεύσεις και εάν δεν είσαι «υπερήφανος πατριώτης» θα μπορούσες να ελπίζεις βέβαια και στην εξέγερση. Στο τέλος Ιανουαρίου πέρσι, αρχικά στη Σόφια και εν συνεχεία σε παραπάνω από 30 πόλεις της χώρας, ο εξαθλιωμένος κόσμος (για πρώτη φορά μετά το 1997) βγήκε στους δρόμους. Η αρχική διαμαρτυρία δεν ήταν εναντίον του πολιτικού καθεστώτος αλλά εναντίον των υψηλών λογαριασμών της ηλεκτρικής ενέργειας. Εν συνεχεία ήρθε η συνειδητοποίηση/ανάμνηση (όπως εγώ είχα ξεχάσει τη Νομισματική Επιτροπή μέχρι το 2008) ότι η παραγωγή και η διανομή ενέργειας είναι εξ ολοκλήρου σε ιδιωτικά χέρια και ότι απουσιάζει ικανός κρατικός μηχανισμός, ο οποίος να ρυθμίζει τη δίψα του ιδιώτη-μονοπώλη για το κέρδος. Κάτω από την πίεση του δρόμου η κυβέρνηση παραιτείται, το κυβερνών –μέχρι προσφάτως– κόμμα ξανακερδίζει τις πρόωρες εκλογές, αλλά δεν καταφέρνει να σχηματίσει κυβέρνηση και παραμένει στην αντιπολίτευση.
Η σοσιαλιστική (κατ’ όνομα) κυβέρνηση προτείνει, και η Βουλή ψηφίζει, για πρόεδρο της Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας (εδώ συμπεριλαμβάνεται η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος) ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα πρόσωπα της βουλγαρικής πολιτικής και οικονομικής ζωής. Αμέσως ο κόσμος βγαίνει στους δρόμους και κάτω από την πίεση του δρόμου η Βουλή ακυρώνει την απόφασή της. Από τότε –το καλοκαίρι του 2013– μέχρι και σήμερα, στη Σόφια τουλάχιστον– κάθε βράδυ για μερικές ώρες υπάρχει διαδήλωση μπροστά στη Βουλή για παραίτηση της κυβέρνησης, νέες εκλογές και αλλαγή του πολιτικού συστήματος.
Το εφεύρημα της Βουλγαρίας είναι οι αντιδιαδηλώσεις, διαδηλώσεις εναντίον των διαδηλωτών, δηλαδή (ενδεχομένως) στήριξη της κυβέρνησης.
Και έτσι έναν χρόνο, κάθε μέρα, σε απόσταση μερικών εκατοντάδων μέτρων – διαδήλωση και αντιδιαδήλωση. Αποτέλεσμα; Τα σκυλιά γαβγίζουν, το καραβάνι συνεχίζει, λέει μια βουλγαρική παροιμία.
Ποιο καραβάνι: αυτό του ζευγαρώματος της πολιτικής-οικονομικής εξουσίας με τη διαφθορά. Τον Νοέμβριο του 2008 για πρώτη φορά στην ιστορία της Ε.Ε., η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ακυρώνει προενταξιακά κονδύλια ύψους 220 εκατομμυρίων ευρώ λόγω προβλημάτων διαφθοράς, ενώ παγώνει άλλα 340 εκατομμύρια ευρώ. Από τότε πέρασε μια δεύτερη κυβέρνηση, σήμερα είναι τρίτη κατά σειρά, εξαπολύθηκε μεγάλη μάχη εναντίον του οργανωμένου εγκλήματος, συλλήψεις, ρεπορτάζ… Αποτέλεσμα: ούτε μία καταδίκη (σας θυμίζει τίποτε αυτό, ενώ ο ένας από τους φερόμενους αρχηγούς του οργανωμένου εγκλήματος ήταν υποψήφιος Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατά τις τελευταίες προεδρικές εκλογές. Ελπίζω αυτό να ΜΗ σας θυμίζει τίποτε… στο μέλλον! Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, η Βουλγαρία παραμένει μία από τις πιο διεφθαρμένες 28 χώρες της Ε.Ε. με ιδιαίτερη αναφορά στο δικαστικό σύστημα.
Και τελευταίο προσωπικό παράδειγμα: φιλική μου οικογένεια, συμφοιτητές μου από το Πανεπιστήμιο της Σόφιας, δηλαδή ανώτατης εκπαίδευσης. Σήμερα εκείνη είναι υπάλληλος στο Πρωτοδικείο της Σόφιας, εκείνος μηχανικός με ιδιωτική επιχείρηση, με κόρες 17 και 20 ετών, μαθήτρια στην τελευταία τάξη της μέσης εκπαίδευσης και φοιτήτρια στο 2ο έτος σε κρατικό πανεπιστήμιο. Οικογενειακό εισόδημα: 10 φορές υψηλότερο από τα όρια της φτώχειας – 1.000 ευρώ τον μήνα περίπου. Για εξυπηρέτηση στεγαστικού δανείου (καινούριο διαμέρισμα 100 τετραγωνικών περίπου, σε όχι ιδιαίτερα ακριβή περιοχή της Σόφιας) πηγαίνει το 1/4 περίπου του εισοδήματος. Για τα δίδακτρα των παιδιών (ακόμη και στα κρατικά πανεπιστήμια υπάρχουν δίδακτρα) και γενικώς έξοδα σε σχέση με τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών: άλλο ένα 1/4 του οικογενειακού εισοδήματος. Το υπόλοιπο μισό πάει σε τρόφιμα, θέρμανση, ρεύμα, τηλέφωνο, διαδίκτυο, συγκοινωνίες. Εάν συμβεί κάτι έκτακτο, αναβάλλουν την πληρωμή κάποιου λογαριασμού. Σας θυμίζει πλέον κάτι αυτό;
Συμμετείχαν στις διαδηλώσεις που ξεκίνησαν το καλοκαίρι πέρσι εναντίον της παρούσας κυβέρνησης, όταν ευγενικά στο δικαστήριο τους συμβούλεψαν ότι είναι δημόσιοι υπάλληλοι και ως εκ τούτου δεν θα ήταν καλό κάμερες και φωτογράφοι να τους εντοπίσουν κάπου. Το ίδιο συνέβη και σε άλλη φίλη μου, υπάλληλο του Υπουργείου Πολιτισμού. Σ’ εμένα τουλάχιστον, που είμαι δημόσιος υπάλληλος στην Ελλάδα, αυτό δεν μου θυμίζει ακόμη τίποτε εδώ.
Άλλη τέτοια οικογένεια, άνω του μέσου επιπέδου συνταξιούχοι, θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι οι γονείς μου: ανώτατης εκπαίδευσης με προϋπηρεσία 42 και 38 ετών, με σύνταξη ο καθένας 2 φορές μεγαλύτερης της κατώτατης, δηλαδή 150 ευρώ περίπου, Αυτό σημαίνει 300 ευρώ οικογενειακό εισόδημα. Δεν έχουν κανένα δάνειο, μένουν σε ιδιόκτητο σπίτι. Με τιμές πρώτης ανάγκης ελληνικές ή λίγο χαμηλότερες, υπολογίστε εσείς ποιες ανάγκες ηλικιωμένων μπορεί να εξυπηρετήσει οικογενειακό εισόδημα των 300 ευρώ. Η ηλικιωμένη οικογένεια της Βουλγαρίας ενδεχομένως να μη σας θυμίζει κάτι εδώ… ακόμη.
Βάσει όλων αυτών των σκέψεών μου αναρωτιέμαι: γίναμε όντως Βουλγαρία;
Τείνω να απαντήσω: όχι… ακόμη. Αλλά βρισκόμαστε… σε καλό δρόμο!